Δύση - Ισλάμ: Ποια η πραγματική αντίθεση

Αναδημοσίευση από antigeitonies.blogspot.gr

Με αφορμή την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ από τις ΗΠΑ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ και τις αντιδράσεις που ξεσήκωσε υπήρξε ιδιαίτερα έντονα από τα αστικά και ιμπεριαλιστικά ΜΜΕ η προσπάθεια να παρουσιαστεί το ζήτημα που άνοιξε ως πρόβλημα αντίθεσης μεταξύ Ισλάμ και Δύσης. Σε αυτό βοήθησε και η στάση των ηγετών των μουσουλμανικών κρατών -αυτών που όλα τα προηγούμενα χρόνια στεκόντουσαν απέναντι και υπονόμευαν τον αγώνα του Παλαιστινίων- και πιο ιδιαίτερα η στάση του Ερντογάν που θέλησε να παρουσιαστεί ως ο προστάτης των απανταχού μουσουλμάνων.

Μια αντίθεση που βολεύει και τις δύο πλευρές στις επιδιώξεις τους μια χαρά.

Με αφορμή αυτό αναδημοσιεύουμε ένα παλαιότερο άρθρο της Προλεταριακής Σημαίας το οποίο γράφτηκε και πάλι με αφορμή της επεμβάσεις των ΗΠΑ και την ανάλογη προπαγανδιστική φιλολογία:

Στο διάστημα που μεσολάβησε μετά τα τρομακτικά χτυπήματα στις ΗΠΑ, την προετοιμασία της επίθεσης των ΗΠΑ και μετά την πραγματοποίησή της (που συνεχίζεται), πήρε μεγάλες διαστάσεις μια ορισμένη φιλολογία. Πολλοί μίλησαν και μιλάνε για πόλεμο θρησκειών, για πόλεμο πολιτισμών, για το Ισλάμ που "γεννάει" τη βία, το φονταμενταλισμό και άλλα πολλά παρόμοια. Βεβαίως στο ίδιο διάστημα οι ιθύνοντες των ΗΠΑ και άλλοι δυτικοί παράγοντες φρόντισαν -για ευνόητους λόγους- να αποστασιοποιηθούν από τέτοιες απόψεις, να εκφράσουν την "εκτίμησή" τους για τους Αραβες, το Ισλάμ κ.λπ. Ωστόσο το ζήτημα παραμένει. Και επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι όλα αυτά δεν εκφράζουν παρά την ανοησία όλων όσοι τρέφονται με τέτοιες αντιλήψεις. Είναι κι αυτό. Μόνο που υπάρχουν και πιο σοβαροί λόγοι. Σ' ένα πρώτο επίπεδο αυτές οι απόψεις δεν εκφράζουν παρά τις αντιλήψεις (παραλλαγές του ρατσισμού) που κυριαρχούν στην "πολιτισμένη" Δύση απέναντι στους άλλους λαούς. Σ' ένα δεύτερο, την επίγνωση πολλών (που δεν είναι καθόλου ανόητοι) ότι η "τρομοκρατία" ως στόχος έχει περιορισμένα όρια σε σχέση με την ιμπεριαλιστική εκστρατεία που ξεδιπλώνεται. Ετσι επιχειρείται ο εξοπλισμός της με πρόσθετα ιδεολογικά εφόδια και δικαιολογίες. Το κύριο ωστόσο παραμένει η προσπάθεια συγκάλυψης της πραγματικής αντίθεσης στο έδαφος της οποίας εκτυλίσσεται η παρούσα αντιπαράθεση.

Περί βίας και "ανωτερότητας"

Πριν αναφερθούμε σ' αυτό, ας δούμε λίγο αυτή τη φιλολογία. Οσο μας αφορά, είναι αρκετά δύσκολο να "συλλάβουμε" την έννοια της σύγκρουσης πολιτισμών ή σύγκρουσης θρησκειών. Δεν είμαστε οι ειδικοί επί του θέματος.

Ωστόσο μπορούμε να είμαστε κατηγορηματικοί σε κάποια πράγματα. Πως αν, λ.χ., οι θρησκείες γεννήθηκαν με βάση το μεταφυσικό δέος, διαμορφώθηκαν ωστόσο σε σύστημα κανόνων (και καταναγκασμού) στη βάση οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών δεδομένων, αναγκών και σκοπιμοτήτων. Πως οι συγκρούσεις στην Ιστορία δεν υπήρξαν στη βάση πολιτιστικών διαφορών, αλλά οικονομικών, πολιτικών, ταξικών, διακρατικών αντιθέσεων και στις οποίες το πολιτιστικό (ή θρησκευτικό) στοιχείο αποτελούσε κύρια την επένδυση που χρειαζόταν η κάθε πλευρά.

Η βία συνεπώς, με όποια μορφή κι αν εκδηλώνεται, δεν είναι παρά η απευθείας έκφραση αυτών των αντιπαραθέσεων, της σύγκρουσης συμφερόντων. Πρόκειται σίγουρα για μεγάλη συζήτηση, γι' αυτό και θα αρκεστούμε εδώ σε μία και μόνο επισήμανση ως απάντηση σ' όλη αυτή τη φιλολογία. Εμάς δεν μας χρειάζεται να διαβάσουμε κανένα Ευαγγέλιο, κανένα Κοράνι για να 'μαστε απόλυτοι και κατηγορηματικοί σε μια διαπίστωση: Πως δεν έχει υπάρξει θρησκεία στο όνομα της οποίας να έχουν γίνει τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην Ιστορία της ανθρωπότητας από τη "θρησκεία της αγάπης" κατά τα άλλα. Δηλαδή τη χριστιανική. Οχι γιατί ήταν χειρότερη ή καλύτερη από τις άλλες, αλλά γιατί στην πορεία της Ιστορίας συνδέθηκε με συγκεκριμένες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές εξελίξεις και διαμορφώσεις. Η ίδια απάντηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε αναφορά με το ερώτημα ποιος πολιτισμός παράγει βία, μια και τα προηγούμενα αποτελούσαν έκφραση ακριβώς του δυτικού πολιτισμού. Οπως και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, η Χιροσίμα και άλλα πολλά.

Δεν θα μπούμε καν στη συζήτηση αν είναι ανώτερος ο δυτικός πολιτισμός (και ποιος είναι αυτός;) ή ο αραβικός, ανατολικός κ.λπ. Θεωρούμε τη συζήτηση άνευ αντικειμένου. Είναι βέβαια γεγονός ότι σήμερα κυριαρχεί ο δυτικός πολιτισμός. Αλλά ειδικά στο θέμα πολιτισμός, οι έννοιες κυριαρχία και ανωτερότητα δεν ταυτίζονται. Η κυριάρχηση ενός πολιτιστικού συστήματος αξιών είναι ιστορικό φαινόμενο σε πλήρη συνάρτηση με οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές εξελίξεις. Από κει και πέρα, το τι έχει δώσει ο κάθε πολιτισμός σε αξίες (ή το αντίθετό τους) είναι μια συζήτηση που καμιά σχέση δεν έχει με αυτή που διεξάγεται στις μέρες μας από τα ΜΜΕ. Υπάρχουν βέβαια και παρεμβάσεις που έχουν κάτι ουσιαστικό να πουν, αλλά που χάνονται μέσα στον κατακλυσμό της ανοησίας. Από αυτές, λοιπόν, εμείς θα παραθέσουμε ένα απόσπασμα. "Η μεγαλοσύνη και το βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης είναι πολύ σπουδαία για να εγκλωβιστούν σε μια μόνο κουλτούρα, έναν μόνο πολιτισμό". (Μπικού Παρέκ, από την "Ελευθεροτυπία" της 8.10.01).

Ποια η πραγματική αντίθεση

Αν περιοριστούμε στην Ιστορία του αιώνα που μας πέρασε, μπορούμε να κάνουμε μερικές βασικές καταρχήν διαπιστώσεις. Στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα τα φεουδαρχικά καθεστώτα της Μ. Ανατολής βρίσκονται σε παρακμή, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση αυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που η διάλυσή της έθεσε και το περίφημο "Ανατολικό ζήτημα". Η ακμάζουσα πλέον και ισχυρή Δύση βρίσκεται σε επίθεση. Η "επίλυση" του Ανατολικού ζητήματος στην ουσία του δεν είναι παρά η διανομή αποικιών και σφαιρών επιρροής ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές χώρες της Δύσης, ενώ ο παράγων πετρέλαιο κάνει την επιθετικότητά τους ασυγκράτητη, όπως και τους ανταγωνισμούς τους.

Στο πλαίσιο που διαμορφώνεται, οι φεουδαρχικές κλίκες υποτάσσονται και συνεργάζονται κατά κανόνα με τους ιμπεριαλιστές. Οι αστικές τάξεις, αδύναμες έως ανύπαρκτες, ενώ σε ανάλογα επίπεδα βρίσκεται το προλεταριάτο. Οι εξαιρέσεις της τουρκικής αστικής τάξης με τον Κεμάλ ή τον ηγεμόνα του Αφγανιστάν που αντιστάθηκε στους ιμπεριαλιστές δεν αναιρούν τον κανόνα. Η αντίσταση των λαών στον ιμπεριαλισμό και τα ντόπια όργανά του υπαρκτή, αλλά αδύναμη να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικά, παρ' όλο που δυναμώνει από την επίδραση και την ακτινοβολία της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Η κατάσταση διαφοροποιείται σημαντικά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, χωρίς ωστόσο να απαντιέται το ζήτημα. Η είσοδος των ΗΠΑ στο προσκήνιο απλώς υποκαθιστά το ρόλο Αγγλίας-Γαλλίας. Η διαμόρφωση-ισχυροποίηση σ' αυτόν ή εκείνο το βαθμό αστικών τάξεων αλλά και προλεταριάτου διαφοροποιεί σημαντικά το τοπίο. Η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ οξύνει την αντίθεση συνολικά του αραβικού κόσμου με τους ιμπεριαλιστές. Ο νέος παράγοντας που μπαίνει δυναμικά στο προσκήνιο είναι το κομμουνιστικό κίνημα και η επιρροή που ασκεί πλέον.

Αν μείνουμε στο πεδίο των αντιθέσεων, όσον αφορά τη φεουδαρχία, αναζητάει τη στήριξη στον ιμπεριαλισμό, συνεργάζεται μαζί του ενάντια σ' όλες τις άλλες δυνάμεις. Οι αναδυόμενες αστικές τάξεις αντιπαρατίθενται στη φεουδαρχία, αντιτίθενται στον ιμπεριαλισμό, αλλά με ταλαντεύσεις και παλινδρομήσεις και είναι σταθερά εχθρικές απέναντι στο νεοσχηματιζόμενο προλεταριάτο και τις διεκδικήσεις του. Το σύνολο των αντιθέσεων που υπάρχουν λειτουργούν, συμπλέκονται, διασταυρώνονται, συντίθενται, ενώνονται και αντιπαρατίθενται, αλλά η αντίθεση που δεσπόζει (από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα) συνεχίζει να είναι αυτή που αντιπαραθέτει τον ιμπεριαλισμό με τις πλατιές λαϊκές μάζες. Οι ιμπεριαλιστές ελέγχουν και λυμαίνονται τις πλουτοπαραγωγικές πηγές αυτών των χωρών, καταδικάζοντας τις λαϊκές μάζες στη φτώχεια και την αθλιότητα. Οι ιμπεριαλιστές ελέγχουν τις οικονομίες αυτών των χωρών, έχοντας τις αστικές τους τάξεις σε σχέση ομηρίας. Για τις φεουδαρχικές κάστες που διατηρούνται δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα μια και αποτελούν τους πιο πιστούς υπηρέτες των ιμπεριαλιστών. Οι ιμπεριαλιστές ελέγχουν (με εξαιρέσεις σε φάσεις που θα αναφερθούμε) τις πολιτικές εξελίξεις, αναδεικνύοντας και στηρίζοντας τις κλίκες που υπηρετούν τα συμφέροντά τους. Οι ιμπεριαλιστές, τέλος, επεμβαίνουν και στρατιωτικά (και όχι μόνο σήμερα) όταν τα πράγματα δείχνουν να μην πηγαίνουν σύμφωνα με τις υπαγορεύσεις τους. Η απαλλαγή λοιπόν από την ιμπεριαλιστική εξάρτηση και επέμβαση αποτελεί τον πρωταρχικό και θεμελιώδη όρο για ν' αρχίσουν αυτές οι χώρες και οι λαοί να βρίσκουν το δικό τους δρόμο.

Η μορφή έκφρασης

Αν αυτές είναι οι αντιθέσεις και αυτή η κύρια έκφρασή τους, αυτό δεν σημαίνει ότι εκφράζονται πάντα με τον ίδιο ή ένα συγκεκριμένο τρόπο. Η ιδεολογική και πολιτική μορφή με την οποία εκφράζονται κάθε φορά αποτελεί συνάρτηση πολλών παραγόντων. Αν παρατηρήσουμε την ιστορία, θα δούμε ότι αυτή η αντίθεση, (ιμπεριαλισμός-λαοί) που συμπύκνωνε και έκφραζε το σύνολο των αντιθέσεων, εκφράστηκε κατά κύριο λόγο από κινήματα που συνέδεαν τον αραβικό αστικό εθνικισμό με σοσιαλιστικές τάσεις. Σημαντικό ρόλο σ' αυτό έπαιξε (ιδιαίτερα τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο) η άνοδος του σοσιαλιστικού, εργατικού και εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος σ' όλο τον κόσμο αλλά και το γεγονός ότι κυρίαρχη δύναμη ήταν οι αστικές (μικροαστικές κατά κύριο λόγο) δυνάμεις σε κάθε χώρα. Η κατάσταση αυτή διαφοροποιείται σε μια πορεία. Οι αστικές τάξεις αποβάλλουν σιγά σιγά τα όποια σοσιαλιστικά τους επιχρίσματα και προσανατολίζονται στη Δύση. Το γεγονός ωστόσο που ανατρέπει συνολικά τα δεδομένα είναι η Ιρανική επανάσταση του 1979. Η κύρια ιδεολογική και πολιτική μορφή με την οποία εκφράστηκε η αντίθεση λαών (και χωρών) στον ιμπεριαλισμό ήταν ο ισλαμικός φονταμενταλισμός.

Για τις αιτίες του φαινομένου

Εχουμε την άποψη ότι αν αναζητήσουμε την εξήγηση μιας τέτοιας εξέλιξης στο Κοράνι θα βρεθούμε απλώς σε αδιέξοδο. Οι αιτίες μιας τέτοιας ανατροπής μπορούν να συνοψισθούν στην πιο απλή διατύπωση. Στο αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι άλλες μορφές, δυνάμεις και δρόμοι απέτυχαν να δώσουν απάντηση στο πρόβλημα αυτών των χωρών και των λαών τους. Πιο συγκεκριμένα. Οι φεουδαρχικές κλίκες που υπάρχουν ούτε θέλουν ούτε μπορούν. Επιβιώνουν χάριν των καλών υπηρεσιών που προσφέρουν στους ιμπεριαλιστές. Οι αστικές δυνάμεις που πιθανώς να ήθελαν (τουλάχιστον σε κάποια φάση) να κατακτήσουν μια άλλη θέση στο διεθνές ταμπλό αποδείχτηκαν πολύ "λίγες" για μια τέτοια διεκδίκηση. Και ταυτόχρονα αντιδραστικές. Σ' όλη αυτή την πορεία στράφηκαν ενάντια στο προλεταριάτο και τις λαϊκές μάζες με μεγάλη σκληρότητα, ασκώντας μια πολιτική καταπίεσης έως και εξόντωσης των λαϊκών αγωνιστών. Απέναντι στους ιμπεριαλιστές υπήρξαν όχι μόνο ενδοτικές αλλά από ένα σημείο και πέρα στράφηκαν στην ολοκληρωτική πρόσδεση στους δυτικούς ιμπεριαλιστές, αποζητώντας την εύνοια και τη στήριξή τους.

Ταυτόχρονα και στο στρατιωτικό πεδίο και απέναντι σ' αυτόν που θεωρούσαν μεγαλύτερό τους εχθρό, το Ισραήλ, δοκίμασαν μια σειρά ήττες (1949-56-67-82) που όξυναν τα αισθήματα ταπείνωσης σε όλο τον αραβικό και ισλαμικό κόσμο.

Από την άλλη μεριά, το προλεταριάτο και το λαϊκό κίνημα, πέρα από τις αναμφισβήτητες δικές του αδυναμίες, προδόθηκε και από τη δύναμη εκείνη στην οποία στήριζε τις μεγαλύτερες ελπίδες του, τη ΣΕ και το ΚΚΣΕ, όπου η κυριάρχηση του χρουστσοφικού ρεβιζιονισμού εκφράστηκε και στην πολιτική που ακολουθήθηκε στην περιοχή της Μ. Ανατολής. Η υποστήριξη των "εθνικών" αστικών τάξεων συνοδεύτηκε από την ανοχή (αν όχι στήριξη) του χτυπήματος των λαϊκών κινημάτων, του μακελέματος των κομμουνιστών. Εφευρέθηκε και το ματζούνι του "μη καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης" και έδεσε η μανέστρα. Μόνο που δεν "έδεσε" καθόλου. Οι ίδιες αυτές αστικές τάξεις και στη βάση ακριβώς των χαρακτηριστικών τους άρχισαν σιγά σιγά να εγκαταλείπουν τη στήριξη στη ΣΕ και να προσανατολίζονται σε "προστάτες" που τους ταίριαζαν περισσότερο και παρείχαν μεγαλύτερες "εγγυήσεις".

Αυτό ήταν σε χοντρές γραμμές το έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε ο ισλαμικός φονταμενταλισμός ως απάντηση στην αδυναμία-ανικανότητα των άλλων μορφών και δυνάμεων να απαντήσουν στο πρόβλημα των λαών να δώσουν διέξοδο στις προσδοκίες τους. Οχι ασήμαντο ρόλο έπαιξαν βέβαια και κάποιοι άλλοι παράγοντες. Θα αναφερθούμε.

Αποτελεί ο φονταμενταλισμός διέξοδο για τους λαούς;

Η απάντηση θα μπορούσε καταρχήν να δοθεί διά της εις άτοπον απαγωγής. Ενας σημαντικός παράγοντας της ενίσχυσης αυτών των τάσεων υπήρξε η βοήθεια που δέχτηκαν από τις φεουδαρχικές κλίκες, τις αστικές τάξεις αλλά και τους ιμπεριαλιστές και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ. Στόχος αυτής της βοήθειας ήταν ναεξουδετερωθεί η επίδραση των αριστερών αντιλήψεων και δυνάμεων. Από μόνο του το γεγονός δείχνει ποιον θεωρούσαν βασικό εχθρό οι ιμπεριαλιστές και οι αντιδραστικές δυνάμεις της περιοχής, από ποιον θεωρούσαν πως κινδύνευε πραγματικά η κυριαρχία τους. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το κίνημα εκείνο που έδωσε ένα αποφασιστικό χτύπημα στην ιμπεριαλιστική κυριαρχία στην περιοχή ήταν αυτό που οδήγησε στην ιρανική επανάσταση. Ενα κίνημα του οποίου ηγήθηκαν τελικά οι φονταμενταλιστές, αλλά που στη δημιουργία του έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο οι λαϊκές αριστερές δυνάμεις. Ακόμη, ένα κίνημα που ελάχιστα έως καθόλου δεν βοηθήθηκε (όπως άλλα) από τους ιμπεριαλιστές μια και στρεφόταν ενάντια στο Σάχη που ήταν άνθρωπος των Αμερικάνων.

Αλλά και πέρα από τα προηγούμενα, αυτό που είναι καθαρό είναι πως η διέξοδος δεν βρίσκεται ποτέ "πίσω", αλλά πάντα μπροστά. Είναι γεγονός ότι μια επιστροφή στις "ρίζες", στην πατρογονική δόξα χαρακτηρίζει κατά κανόνα σχεδόν όλα τα κινήματα. Αυτό έχει ένα κάποιο νόημα στη φάση "εκκίνησης", όταν ένα κίνημα είναι ακόμα αδύναμο, αλλά αποτελεί έκφραση αδυναμίας και οπισθοδρόμησης αν συνεχίζει να το χαρακτηρίζει και στην εξέλιξή του. Ο τρόπος "ανάγνωσης" του Κορανίου (αλλά και το όποιου "Κορανίου") δεν είναι θέμα δόγματος, αλλά συνάρτηση επιπέδου ανάπτυξης, βλέψεων, στόχων και προσανατολισμών. Αυτοί που το "διαβάζουν" κοιτώντας "πίσω" δεν είναι επειδή αυτό τους λένε τα "βιβλία" αλλά επειδή δεν θέλουν και δεν μπορούν να κοιτάξουν μπροστά.

Η διέξοδος δεν βρίσκεται στην καταπίεση των λαϊκών μαζών, στους ανατριχιαστικούς αναχρονισμούς και τις "τιμωρίες". Στην πραγματικότητα η βαρβαρότητα που εκφράζουν δεν είναι παρά έκφραση της αδυναμίας (της οποίας έχουν συνείδηση) να λειτουργήσουν πραγματικά σαν ηγετική δύναμη της κοινωνίας. Οχι τυχαία το κυρίως "σώμα" αυτών των τάσεων εδράζεται σε μικροαστικά κατά κύριο λόγο στρώματα. Οπως και στη Δύση έτσι και σ' αυτές τις χώρες τα συμπιεζόμενα μικροαστικά στρώματα, ακριβώς επειδή αντιλαμβάνονται (όσο και όπως) την αδυναμία τους να αποκτήσουν οργανικό ηγετικό ρόλο και προοπτική, αναζητούν διέξοδο και στήριξη στη μεταφυσική και στον ιδεαλισμό.

Η διέξοδος δεν βρίσκεται στην οπισθοδρόμηση, την καθυστέρηση, την υπανάπτυξη, το μπλοκάρισμα των παραγωγικών και των εν γένει δυνάμεων και δυνατοτήτων μιας κοινωνίας. Καμιά κοινωνία δεν μπορεί να σταθεί έτσι και καμιά υποτιθέμενη ηγετική δύναμη δεν μπορεί να επιβιώσει αν δεν απαντάει σ' αυτό το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα όλα αυτά διαμορφώνουν το έδαφος για την κυριάρχηση αστικών δυνάμεων "εκλογικευμένων" σ' αυτό ή εκείνο το βαθμό. Οχι τυχαία -και πάλι- στο Ιράν, όπου δηλαδή αυτή η υπόθεση είχε πραγματικό έρμα και υπόσταση, έχει ισχυροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό η αστική τάξη (υπό τον Χαταμί) και διεκδικεί την ηγεμονία από τους αγιατολάχ.

Η διέξοδος δεν βρίσκεται στην τρομοκρατία. Το έδαφος στο οποίο άνθισαν αυτές οι τάσεις συνδέεται και πάλι με την αποτυχία των άλλων κατευθύνσεων (και μορφών πάλης) να δώσουν απάντηση στο πρόβλημα. Ταυτόχρονα αποτελούν και έκφραση αδυναμίας η οποία προσπαθιέται να "εξορκιστεί". Στην πραγματικότητα η τρομοκρατία αποτελεί στην κύρια πλευρά της μορφή παραίτησης από την προσπάθεια οικοδόμησης δύναμης η οποία θα μπορεί να αντιπαρατεθεί πραγματικά στον ιμπεριαλισμό και θα δώσει διεξόδους και λύσεις. Είτε το αντιλαμβάνονται είτε όχι, εναποθέτουν το ρυθμιστικό ρόλο στους ιμπεριαλιστές, από τους οποίους "ζητούν" (με τον πιο βίαιο και αιματηρό πολλές φορές τρόπο) μια διαφορετική "ρύθμιση" των πραγμάτων. Και αυτή είναι η "καλύτερη" εκδοχή του ζητήματος. Γιατί στην πραγματικότητα οι μυστικές υπηρεσίες των ιμπεριαλιστών έχουν πλήρη εποπτεία των κινήσεων όλων των αντίστοιχων ομάδων, τις χρησιμοποιούν σε βρόμικες επιχειρήσεις, στο χτύπημα αριστερών οργανώσεων και κινημάτων, στο λαϊκό κίνημα και για όποια άλλη βρόμικη δουλειά κρίνουν σκόπιμο.

Ούτε διέξοδο μπορούν να δώσουν ούτε μέλλον έχουν όλες αυτές οι κινήσεις και τάσεις. Τα όρια κινήσεων και μετεξέλιξής τους προσδιορίζονται από τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και υπαγορεύσεις και τις ικανότητες μεταλλαγής τους σε αστικά μορφώματα μεσανατολικού τύπου. Το ερώτημα είναι πότε και πώς οι λαοί θα βρουν το δρόμο τους, μέσα από ποιους όρους η πραγματική κύρια αντίθεση θα βρει την καθεαυτή της έκφραση, τη μόνη που μπορεί να έχει αποτελεσματικότητα και να δώσει διέξοδο στις προσδοκίες των μαζών.

Προλεταριακή Σημαία, φ. 440, 20/10/01