Όταν τα «συνεργατικά» εγχειρήματα «συναντούν» τον καπιταλιστικό κόσμο.

      Κάποιοι μπορεί να τα βλέπουν σαν μια ευκαιρία, σαν μια εναλλακτική λύση μέσα στην κρίση. Ένας άλλος τρόπος για να καταφέρουν να αυξήσουν το -πλέον πετσοκομμένο από την επίθεση- εισόδημά τους. «Θα νοικιάζω με την μέρα, το πατρικό, το αχρησιμοποίητο δωμάτιο ή ακόμα και το σπίτι μου σε τουρίστες», «θα γίνω οδηγός για μικρές διαδρομές μέσα στην πόλη, θα μαγειρέψω σπίτι  μου και θα το στείλω σε αυτόν που μου το παράγγειλε». Κάποιοι άλλοι τα βλέπουν, σαν τον λόγο που νιώθουν ξένοι στην ίδια τους την πόλη. Πού δεν μπορούν να βρουν ένα μαγαζί να κάτσουν γιατί όλα πλέον έχουν γίνει με επίκεντρο τον τουρισμό. Και έτσι στρέφονται ενάντια στους τουρίστες. Το κωμικοτραγικό είναι ότι μερικοί από αυτούς στην χώρα μας πριν μερικά χρόνια μπορεί να εξυμνούσαν την «βαριά βιομηχανία του τουρισμού» και το ειδικό της βάρος για την ελληνική οικονομία.
Κάποιοι άλλοι πάλι, τα βλέπουν απλά σαν ανταγωνιστές που λειτουργούν σε παράνομα ή σε ημιπαράνομα πλαίσια.
    Ο λόγος βέβαια για τα διάφορα συνεργατικά εγχειρήματα της λεγόμενης αλληλέγγυας οικονομίας (airbnb, coockisto, uber, snapgoods κτλ), που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ευρώπη αλλά και στην χώρα μας. Εγχειρήματα που το βασικό τους μότο έχουν την «οικονομία του μοιράσματος, της αλληλεγγύης και της ανταποδοτικότητας». Που διαφημίζουν το «τέλος της αποξενωμένης κατανάλωσης» και το ότι εντάσσουν την «ότι είναι δικό μου είναι και δικό σου».
      Είναι όμως έτσι τα πράγματα? Πώς λειτουργούν αυτού του είδους τα εγχειρήματα όταν μπαίνουν για τα καλά στην καπιταλιστική αγορά και μάλιστα σε πεδία όπου υπάρχει  μεγάλος ανταγωνισμός (ξενοδοχειακές μονάδες, εστίαση, υπηρεσίες)? φυσικά λειτουργώντας σαν μια καθαρά καπιταλιστική επιχείρηση! Η πασίγνωστη σε όλους μας Airbnb αξιοποιώντας την κρίση, την ανάγκη του κόσμου για ένα επιπλέον εισόδημα, έχοντας πολύ χαμηλά λειτουργικά κόστη (συντήρηση, λειτουργία και ανάπτυξη του λογισμικού, και λίγοι εργαζόμενοι) και φυσικά με μια «γενναία» προμήθεια επί της συναλλαγής (15-20%) έχει δημιουργήσει μια νέα αγορά (της βραχυπρόθεσμης ενοικίασης ακινήτων) μέσα από την οποία τα κέρδη της υπολογίζονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ετησίως. «Μα –θα έλεγε κάποιος -, μαζί με αυτά υπάρχει και κόσμος που βγάζει  λεφτά». Ναι αλλά δεν είναι μόνο ότι ο ανταγωνισμός αυτός που έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια της ενοικίασης ακινήτων έχει εκτινάξει τις τιμές στα ύψη με τα τραγικά αποτελέσματα στην χώρα μας ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές (φοιτητές και αναπληρωτές εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να βρουν πουθενά να νοικιάσουν). Είναι και το ότι «το μεγάλο ψάρι τρώει πάντα το μικρό», ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση. Ήδη υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι πολλοί μικροί ιδιοκτήτες, που αξιοποιούσαν έτσι ένα ακίνητο, αναγκάζονται να τα πουλήσουν σε μεγάλα μεσιτικά γραφεία και real estate (ιδιαίτερα στην Βαρκελώνη) τα οποία τα νοικιάζουν έπειτα online. Είναι επίσης καταγεγραμμένο ότι υπάρχει ανοδική τάση στην χώρα μας να αγοράζονται από σπίτια μέχρι πολυκατοικίες από ξένους και ντόπιους μεγαλοεπιχειρηματίες για αυτό τον σκοπό. Μην ξεχνάμε ότι το ίδιο το σύστημα με τους πλειστηριασμούς και την φορολογία (ΕΝΦΙΑ) στοχεύει στο να πάρει μέχρι και τα σπίτια μας. Γίνεται λοιπόν η κρίση ευκαιρία? Φυσικά και γίνεται! Ευκαιρία για εκμετάλλευση της απελπισίας και της ανάγκης ο κόσμος να την παλέψει σε αυτές τις συνθήκες. Ευκαιρία για να πλουτίσουν όμως πάλι λίγοι. Αντίστοιχα λειτουργεί και η εταιρία παροχής οδηγών η Uber. Εκμεταλλεύεται το γεγονός της χαμηλότερης τιμής σε σχέση με τα επαγγελματικά ταξί, έχοντας είτε οδηγούς που πληρώνονται με 650-700 € το μήνα, είτε παίρνοντας προμήθεια 20-25% επί της διαδρομής.
      Τι φταίει λοιπόν?  Πολλοί φωνάζουν ότι φταίει η τουριστικοποίηση. Στην Βαρκελώνη γίνονταν διαμαρτυρίες ενάντια στους τουρίστες. Η αναρχία στην χώρα μας εναντιώνεται πολλές φορές κυρίαρχα «στον μικροϊδιοκτήτη και την απληστία του». Που σαν ένας σύγχρονος κυρ Παντελής προσπαθεί να πλουτίσει μέσω του τουρισμού. Μπορεί και να ισχύει και σε κάποιες περιπτώσεις. Αλλά δεν μιλάμε για αυτές και σίγουρα όχι με τον τρόπο που ο χώρος αυτός έχει την τάση να γενικεύει και να κατηγορεί τον λαό  . Μήπως τότε να δούμε το νομικό οπλοστάσιο που έχουμε? Άλλωστε η Uber κρίθηκε παράνομη στην Δανία. Μήπως όμως τότε μπούμε στην αντιπαράθεση που έχουν ανοίξει οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες ενάντια στο Airbnb? Ή μήπως έχουμε την εντύπωση ότι ο καπιταλισμός, σε αυτήν την περίοδο της κρίσης και του τεράστιου ανταγωνισμού δεν θα καταφέρει να φτιάξει το κατάλληλο νομικό πλαίσιο για τέτοιες επιχειρήσεις που εν τέλει κρίνονται κερδοφόρες? Ήδη άλλωστε έχουν ξεπηδήσει νέες τέτοιου τύπου εταιρίες, που προσπαθούν να «εξομαλύνουν» τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί (πχ Fairbnb). Μήπως τελικά να ξεζουμάρουμε λίγο την εικόνα? Μήπως να δούμε ότι ο πραγματικός φταίχτης είναι το σύστημα της εκμετάλλευσης και του κέρδους? Που από την μια μας εξυμνεί τις ελευθερίες που απλόχερα προσφέρει, την ομορφιά της ατομικής ιδιοκτησίας και από την άλλη μας αναγκάζει να νοικιάζουμε ή να πουλάμε το ίδιο μας το σπίτι για να μπορέσουμε να την παλέψουμε? Που ο εξαρτημένος χαραχτήρας του στην χώρα μας –που έφερε την αποβιομηχάνιση- οδήγησε στην διόγκωση ενός τουρισμού ρηχού και κονσερβοποιημένου πολλές φορές. Ενός τουρισμού που από την μία είναι η «ιερή αγελάδα» για την αστική τάξη αλλά από την άλλη είναι απαγορευτικός για την πλειοψηφία του λαού μας. είναι το σύστημα της εκμετάλλευσης που οδηγεί τον λαό στην φτώχεια και στην απελπισία. Πάνω σε αυτό πατάνε και στηρίζονται οι κάθε λογής επιχειρήσεις (είτε «συνεταιριστικές» είτε μη) για να πλουτίζουν.
    Κλείνοντας να πω το εξής: καταλαβαίνω απόλυτα τον κόσμο που σε αυτές τις συνθήκες προσπαθεί να τα βγάλει πέρα, και είτε νοικιάζει το σπίτι του, είτε αποφασίζει να το παίξει οδηγός ή μάγειρας. Αλλά πρέπει να λέμε και τα πράγματα το όνομά τους. Άλλο αυτό, και άλλο το ντύσιμό τους από τους θιασώτες αυτών των εγχειρημάτων σαν εναλλακτική πόσο μάλλον αλληλέγγυα οικονομία!

ΔΧ